هوش مصنوعی ؛ عامل پیش برنده یا عامل تهدید کننده

هوش مصنوعی تقریبا در بخش های عمده از جنبه های زندگی و حیات انسان ها و سایر جانداران و حتی گیاهان، در حال تغییر دادن سنن و قواعد موجود زندگی و کار مردم است، از نحوه دسترسی به امکانات بهداشت و درمان گرفته تا گسترش توریسم و صنعت حمل و نقل و انرژی و از مدیریت کسب و کارهای مختلف گرفته تا چگونگی پرورش محصولات کشاورزی گلخانه ای و نوآوری در عرصه تامین آذوقه و نوع تغذیه مردم، این مورد همواره تحت تاثیر ماشین های هوشمند در حال تغییر الگوهای کار و زندگی در آینده نزدیک هستند.

سوال این است که آیا باید همواره نگران باشیم که قدرت فناوری هوش مصنوعی، بیشتر از دانایی و خردمندی ما انسان ها در حال رشد است و تا چه اندازه باید نگران حیات دراز مدت بشریت باشیم، مسأله ای که وجود دارد این است که همزمان با رشد فناوری های حوزه ماشین های هوشمند و   ربات های مجهز به دوربین مصنوعی، بایستی راهی پیدا کرد که احساسات انسانی از جمله تفکر در رابطه، دوست داشتن ها، تشخیص نیک و شر و خویشتن داری بطریقی در آنها بوجود آید، شاید لازم باشد یک زیر مجموعه قدرتمند یادگیری در ماشین، که همان یادگیری «عمیق» است در آن شبیه سازی شود، از نوع همان شبیه سازی که در شرایط آموختن مطالب جدید، سلول های عصبی که در مغزشان است عامل تقویت اتصالات برای یادگیری عمیق می شوند و به همین دلیل است که در    انسان ها توصیه می شود برای یادگیری راه های خلاقیت و موفقیت باید نوع یادگیری عمیق را در همه جنبه های مشاغل مختلف به کار بست، برای رسیدن به این بخش، بایستی فورا در دروس متداول و کنونی آموزش و پرورش و آموزش عالی دانشگاهی تجدید نظر کنیم تا در مرحله اول، جوانان و دانشجویان و دنبال کنندگان فناوری های نو یاد بگیرند که چگونه خود را با «عصر هوش مصنوعی» سازگار کنند و بیاموزند و حتی در آن تاثیر روانی و اجتماعی بگذارند. تاکنون شاید تعداد اندکی از جوانان و دانشجویان در مورد چگونگی یادگیری ماشین های هوشمند شنیده باشند و اینکه ماشین های کامپیوتری می توانند آموزش ببینند، اما تصور نمی کنم تعداد بیشتری از آنان معنای دقیق پیامدهای حضور آن ها را در دنیای آینده درک کنند. گرچه با مطالعه تئوری های علمی ارائه شده توسط کسانی مانند استیون هاوکینگ، فیزیکدان برجسته و مدیران دنیای فناوری های نو، مانند ایلان ماسک یا جف بزوس ممکن است شنیده و به عمق مسأله پی برده باشند که با این سرعتی که هوش مصنوعی دارد پیشرفت می کند، ممکن است که خطری حتی برای آینده بشریت و موجودیت آن بوجود آورند، از نگاهی دیگر ممکن است ابزاری باشد در دست حکومت های سرکوبگر که با مخالفین عقیدتی یا فکری خود به شیوه بی رحمانه توسط سرباز ـ ربات های هوشمند تصمیم گیر، مقابله و حتی آن ها را نابود کند. پس به نظر می رسد باید راه حل هایی را از همین الان پیش بینی کرد و بموازات رشد این فناوری پیش برد. چراکه در مقاطعی از تاریخ پیشرفت علوم فیزیک و شیمی و زیست شناسی یک بخش از نتایجش منجر به ابداع بمب های اتمی و شیمیایی و میکروبی گردید و جامعه جهانی به ناچار قوانین محدود کننده ای را برای کنترل آنها در جنگ ها و در کشورها تدوین کرد. یک راه حل پیشگیرانه در مورد خطرات جنبه های منفی هوش مصنوعی اینست که دانشجویان و نخبگانی را در رشته های روانشناسی، جامعه شناسی، حقوق و اخلاق و فلسفه، .. با پدیده و فناوری هوش مصنوعی و ربات های هوشمند آشنا کرد و آموزش دقیق و عمیق داد تا شاید بتوانند به جهت دهی احساسی ـ انسانی، آموزش فرهنگی و مهار کردن صور منفی ماشین های هوشمند کمک کنند تا این پدیده های جدید به جای پیش برد کارها به تهدید کننده حیات بشر و قراردادهای اجتماعی فعلی تبدیل شوند، تصور می کنم که اکثریت مهندسین و تکنیسین های حوزه IT و     ماشین های هوشمند، آموزش و آمادگی لازم را برای تشخیص و درک سوء اثرات اجتماعی و فرهنگی هوش مصنوعی را ندارند، بنابراین وظیفه فوری سازمان های آموزش و پرورش و آموزش عالی و مراکز آموزش فنی و حرفه کشور اینست که هر چه سریعتر چند واحد درسی و چند دوره ی آموزشی با عنوان تاریخچه و سیر تحولات ماشین های هوشمند و پیامدهای غیرقابل پیش بینی و چالش های پیش رو را به جوانان و دانشجویان در نظر بگیرند چون آینده مردم و کشورها بسیار متفاوت تر از امروز خواهد بود، همین حالا هم کشور ما به گسترش فناوری ها، دانش و اطلاعات، حضور جدی دانشمندان و مهندسین و تکنیسین ها و حقوق دانان و جامعه شناسان و اقتصاددانان آگاه به دنیای هوش مصنوعی نیاز جدید دارد و اگر اینکار را انجام ندهیم به تدریج از اقتصاد جهانی طرد شده و در فقر مطلق علمی و فناوری غرق خواهیم شد.