اخلاق حرفه ای در کسب و کار

یک مثل قدیمی می گوید: آنچه که برای خود نمی پسندی، برای دیگران هم نپسند!

این مثل را بارها شنیده اید، اخلاق حرفه ای ایجاب می کند که حتما استانداردهای لازم را برای رونق کسب و کار در کنار خلاقیت و با هدف موفقیت در راه رسیدن به اهداف تعیین شده را تدوین و به اصول آن عمل کنیم. حال چگونگی تشخیص هر عملکرد و اینکه بر اساس استانداردهای علمی هست یا خیر، می توان از نتایج حاصله پی برد. بدیهی است که هر عملکرد در حوزه حرفه ای با توجه به فرهنگ حاکم و نوع تعلقات دینی و مذهبی و رفتاری اقوام مختلف تفاوت خواهد داشت بویژه در دنیای حاضر که کسب و کار در آن به گونه ای شگفت انگیز و متفاوت توسعه یافته و عمقی شده و نوآوری با توجه به تغییرات سریع تکنولوژی حالتی خیره کننده پیدا کرده است. امروزه با توجه به انقلاب اینترنت و حاکمیت اقتصاد دیجیتال، نوآوری ها مستمر و پیوسته است. تصور کنید بیست سال پیش تر را، که موبایل وجود نداشت یا در حد تلفن دستی معمولی بود. امروزه با یک دستگاه تلفن هوشمند، هم دوربین حرفه ای سیار دارید، هم حسابدار همراه، هم دفتر یادداشت، هم منشی، هم راهنمای راه، هم ارتباط صوتی و تصویری با جهان و..

حال با این تحولات اقتصاد و صنعتی، حتما باید به فکر ارتقاء اخلاق هم بود، در بعد کلان، حفظ حریم خصوصی افراد بسیار مشکل شده است. در بعد کسب و کار پیدایش رقبا در حوزه استارت آپ ها رقیبی بسیار جدی برای بازار سنتی عرضه کالا و خدمات گردیده است، پس ما به حرفه ای به نام «علم ارتباطات اجتماعی» نیازمندیم، ارتباطی رو در رو و بدون مانع، اگرچه سخت شده ولی هنوز می توان از آن بعنوان یک برگ برنده استفاده کرد.

متاسفانه با توجه به حاکمیت اقتصاد دولتی و رانتی در برخی کشورها و از جمله کشور ایران، روش عرضه خدمات و تولیدات، خارج از ضوابط اخلاق حرفه ای است. مثال ساده ای می زنیم: صحنه ای که هر روز تکرار می شود، ما و شما به بقالی سر کوچه یا پارچه فروش بازار یا تعمیرکاران خودرو یا وسائل خانگی مراجعه می کنیم، اولین کار سلام دادن است، این کار را انجام می دهیم، معمولا پاسخی دریافت نمی کنیم، موقع تمام شدن خریدمان این مشتری است که تشکر می کند و باز معمولات پاسخی نمی شنود یا با جوابی توام با اکراه. دلیل علمی و جامعه شناختی این حرکات را باید در توزیع کوپنی کالاهای اساسی در مقطع خاصی از زمان جنگ و انقلاب جستجو کرد. خاطرتان باشد کالاهایی مانند روغن، شکر، برنج، شیرخشک و … توسط فروشگاه ها و یا تعاونی های دولتی معمولا توزیع می شد و مردم بسیاری مواقع مقابل مغازه ها و تعاونی های مساجد محل صف می بستند تا کالا دریافت کنند، بدیهی است که صاحب فروشگاه یا متصدیان تعاونی ها، خود را حاکم بر بخشی از سرنوشت مردم صف کشیده می پنداشتند و مالک نوعی قدرت!

این سلسله توهمات، متاسفانه الان هم ادامه دارد و تنها دستاورد آن، کم رنگ شدن عزت نفس مردم و اضمحلال اخلاق حرفه ای در حوزه کسب و کار است.

نگارنده به علاقمندان شروع کسب و کار و صاحب پیشه و کسب، پیشنهاد می کند که قبل از شروع هر کار، خود را از نظر روانی و ذهنی آماده اینکار کنند که روحیه تعامل زیادی با مردم از هر قشر و تفکر داشته باشند. به مردم و مشتریان خود احترام واقعی بگذارند، لبخند زدن و سلام کردن را موقع آمد و شد مشتری فراموش نکنند، موقع ترک محل کسب از طرف مشتری، از او بابت انتخاب محل و کالا تشکر کنند و اوقات خوشی را برایش آرزو کنند. اخلاق حرفه ای در کسب و پیشه می طلبد که مسئولان فروش رعایت ادب و نزاکت را سرمایه اصلی و مهم خود بدانند و باور داشته باشند که این یک اصل مهم موفقیت است، همه صاحبان کسب و کار باید تمرکز برای بهینه سازی از طریق آموزش و تربیت اشخاص اخلاق مدار، برانگیختن انگیزه های روشن برای همکاران فروشنده و خدماتی و بکارگرفتن شایستگی های مشخص در راه رسیدن به نتیجه ها همت کنند.

مهمترین قاعده بازی در راه خلاقیت و موفقیت و فهم و درک کسب و کار، رعایت اخلاق حرفه ای است.

سعید منصورافشار