دکترها، مهندس ها و دیگران

کافیست اخبار مربوط به مشکلات رکود اقتصادی، خشکسالی و کم آبی، تصادفات جاده ای و … را به کناری بگذاریم، آنگاه چشممان به روی معضل نه چندان دیرینه ای به نام «بیکاری فارغ التحصیلان» مراکز آموزش عالی روشن خواهد شد. آمارها می گوید که در حال حاضر بیش از یک میلیون جوان تحصیل کرده و دارای مدرک دانشگاهی بیکار هستند که بیشتر آنان در رشته هایی مانند علوم کامپیوتر، محیط زیست، هنر، علوم معماری، عمران و کشاورزی و جنگلداری مدرک فارغ التحصیلی دارند. سوال اینست که چگونه به این مرحله رسیدیم؟! روشن است که توسعه کیفی و کمی آموزش عالی در کشور باید در چارچوب استراتژی توسعه کلان آن تببین و سازماندهی شود، بعبارت دیگر اگر کشوری به عناوین مختلف مثلا بدلیل مزیت های رقابتی و دیگر دلایل گوناگون از جمله کمبود آب، برنامه های راهبردی توسعه اش را بر بنیان صنعت آی.تی یا توریسم یا صنعت حمل و نقل و … قرار می دهد، بدیهی است که باید سازماندهی و ظرفیت دانشگاه هایش را هم بر مبنای همان رشته بنیان بگذارد، اگر کشوری صنایع فولاد یا نساجی ورشکسته دارد، چه لزومی دارد که دانشگاه هایش در این بخش متخصص تربیت کند؟ یا اگر کشوری به دلیل خشکسالی و کمبود شدید آب نمی تواند کشاورزی و دامپروری را در ابعاد بزرگتر ادامه دهد، چه لزومی دارد متخصص کشاورزی تربیت کند، از سوی دیگر بدلیل عدم توجه برخی مسئولان کشور به مبحث توسعه همه جانبه، در سه دهه اخیر مراکز آموزش عالی به طرز غیرمنطقی گسترش کمّی پیدا کرده اند و گویا در حال حاضر بیش از ۲۳۰۰ مرکز آموزشی در حال فعالیت هستند. بدیهی است که تامین هیئت علمی باتجربه، تجهیزات آزمایشگاهی، امکانات کارگاهی و فضای آموزشی برای این تعداد بسیار مشکل است و اصولا معلوم نیست که با چه معیار و منطقی مسئولان تصمیم گرفته اند مدام به تعداد مراکز به اصطلاح آموزش عالی بیفزایند، نتیجه این اقدام شتابزده و احساسی همان افت فاحش کیفیت آموزشی خواهد بود. بی دلیل نیست که همین الان کشور ما با خیل وسیعی از فارغ التحصیلانی مواجه شده که فاقد مهارت های لازم هستند و حداقل استانداردهای مورد پذیرش دانشگاه های معتبر جهان در آن رعایت نمی شود. بیشتر مراکز آموزش عالی تبدیل شده اند به مرکز صدور مدرک لیسانس، فوق لیسانس و دکتری. جالب تر اینکه در شروع سال تحصیلی جدید برخی مسئولان وزارت علوم اعلام کرده اند که دهها هزار صندلی خالی در دانشگاه ها وجود دارد و حتی آگهی هایی در روزنامه ها منتشر شد که با پرداخت پول و شهریه دانشگاه و بدون کنکور وارد شوید.

مسئولان محترم و دلسوزان آینده میهن! بهتر است جلوی فاجعه را همین امروز بگیرید، مگر می شود در کشوری که هنوز نتوانسته سیستم آموزش و پرورش نخ نما شده خود را به روز کند و بجز چند دانشگاه دولتی قدیمی، بقیه مراکز آموزش عالی صدها هزار جوان مدرک دار بدون مهارت روانه جامعه می کند، بیش از ۷۰ هزار دانشجوی دوره دکتری داشت؟! با کدام امکانات؟ با کدام هیئت علمی و استاد؟ چه افتخاری دارد که هزاران مدرک دار دکتر را روانه جامعه کنیم که حتی نتوانند نیم ساعت سخنرانی علمی به زبان انگلیسی یا حتی فارسی بدون نوشته انجام دهند؟ چه افتخاری دارد که هزاران مدرک دار باصطلاح مهندس را تحویل جامعه دهیم در صورتیکه از طراحی، محاسبه و نظارت به نقشه و اجرای یک ساختمان پنج طبقه یا یک پل و یا طراحی یک مدار عاجز است، باور کنید برای آینده کشور باید فکری اساسی کرد، بدیهی است نگارنده نهایت احترام را به جوانان زحمتکش و عاقل و نخبه ای که با رنج و تلاش خود، موفق به طی مراحل تحصیل دانشگاهی گردیده و بعنوان عنصری مفید بحال کشور   شده اند اعلام می دارد و منظور قطعا آنان نیستند، و در آخر جمله ای از استاد فرزانه، جراح عالیقدر، جناب آقای مجید سمیعی اشاره ای داشته باشیم که در تاریخ ۱۱/۰۶/۱۳۹۶ طی سخنرانی در دانشگاه آزاد بجنورد گفتند:

«خواهش بنده از دانشجویان اینست که زمانی که تحصیلاتشان به پایان می رسد، فقط از اسم و فامیل خود استفاده کنند، چرا که مدرک و تیتر گویای دانش، ارزش و منزلت هیچکس نیست، اگر شخصی خود را با عنوان دکتر یا مهندس معرفی کرد، مطمئن باشید چیزی در توشه اش ندارد، دانشجویی یک مسئولیت بزرگ است».

سعید منصورافشار