لاله زار؛ روح هنر در کالبد صنعت و تجارت

بار دیگر شهرداری تهران اعلام کرده که در نظر دارد لاله زار را به پیاده راه تبدیل کند و البته این بار به بهانه خرید ویرانه های تئاتر نصر و اعلام احداث موزه تئاتر در آن مکان. این مطلب پس از چندسال تکرار می شود، بدیهی است که میان آرزوها و آرمان ها و رسیدن به آن، دره عمیقی است که به سختی می توان آن را پر کرد. درست است که زمانی لاله زار تهران، در یک قرن گذشته، مرکز تفرج و تفریح اقشار مختلف مردم تهران و ایران به شمار می رفت و اگر نقبی به تاریخ معاصر بزنیم، حکایت های ناگفته ای در کف خیابان لاله زار و اطراف آن خواهیم شنید. کف خیابان لاله زار برایمان خواهد گفت که چگونه سربازان اشغالگر روسیه شوروی و انگلیس در جریان جنگ دوم جهانی، تهران را عرصه تاخت و تاز خود کرده بودند، لاله زار از حضور انواع تئاترها، کافه ها، سینماها، رستوران ها و … سخن به میان خواهد آورد و شاید حکایت قحطی تهران تلخ ترین حکایت ناگفته ی لاله زار باشد. بگذریم، لاله زار قبلا در دهه های قبل از انقلاب اسلامی مکان تفریح و تفرج مردم تهران و ایران بود و البته می توان گفت که هنر تئاتر و سینمای مولف ایران اولین گام هایش را در لاله زار برداشت و سپس به خیابان های اطراف گسترش یافت، پس از انقلاب اسلامی، کاباره ها، تئاترها  کافه ها و سینماها و حتی خیاطی ها و پارچه فروشی ها تعطیل و جایشان را به صنف الکتریک کوچ کرده از خیابان ناصرخسرو و سایر مناطق تهران و ایران سپردند، گرچه اشخاصی مانند صابر رهبر بخاطر عشق دیرینش به سینما و هنر، تا همین اواخر سینما کریستالش را فعال نگهداشته بود و محل نمایش فیلم های معتبر و ارزشمند ایران و جهان و برگزاری جشنواره فیلم فجر شده بود، اما او هم ناچار به تعطیل سینمایش شد.

لاله زار در گذر زمان تبدیل به مرکز تولید، توزیع و فروش لوازم و کالاهای الکتریک و الکترونیک و روشنایی گردید، اتفاقا به نوعی ادامه همان هنر، منتهی در شکل صنعت و تجارت بود که با ادامه ساکن شدن صنعتگران و تجار دیگر، روح ظریف هنر و فرهنگ و زیبایی شناختی را همین الان می توان در صنوف مختلف فعال در بخش روشنایی، دکوراسیون و برق و الکترونیک مشاهده کرد، اغلب تولیدکنندگان و واردکنندگان هم دفاتر مرکزی یا مراکز توزیع و نمایشگاه  خود را به منطقه لاله زارنو منتقل کرده اند، سال ها پیش به یک دانشگاه پیشنهاد کردیم که تحقیقات میدانی در لاله زار از نظر میزان تحصیلات کسبه منطقه انجام بدهند، مشخص شد که نزدیک پنجاه درصد آن ها تحصیلات دانشگاهی دارند و چون در کف بازار صنعت و تجارت لاله زار آموزش عملی دیده اند، در حال حاضر به صنعتگران و تجار حرفه ای تبدیل شده اند و حتی فعالیت بازرگانی بین المللی هم دارند. پس عزیزان شورای شهر تهران و شهرداری توجه داشته باشند که لاله زار مناسبات کاری اش تغییر پیدا کرده است، در حال حاضر هزاران شغل در ایران وابسته به فعالیت های صنعتی و تجاری فعال در منطقه لاله زار هستند. لاله زار با بوذرجمهری تفاوت اساسی دارد. صرفا در اتاق های دربسته نشستن و تصمیم گرفتن کار درستی نیست و حتی مشکل آفرین و دردسرساز    می شود، تردد وسایل نقلیه در لاله زار شبانه روزی است و کامیون ها و تریلرهای حامل کانتینرهای حاوی کالاهای وارداتی یا تولیدی از ۱۲ شب تا ۵ صبح کارهای تخلیه یا بارگیری را انجام می دهند، یا صدها وانت بار در منطقه فعالند، فکرم می کنیم اگر شهرداری تهران به همان کار رونق و گسترش فرهنگسراها و خانه های فرهنگ و       کتابخانه های موجود در پارک ها و محلات تهران بپردازد، مفیدتر است و ادامه کار و راه شهردار قبلی تهران، که کارهای موثری را در گسترش فضای فرهنگی بخصوص سینما و تئاتر و … انجام دادند. در نهایت بگذارید لاله زارنو راه خود را برود، جنباندن اقبال ناممکن مسئله ای را حل نخواهد کرد، از میدان توپخانه تا خیابان انقلاب، در منطقه لاله زار هزاران شرکت صنعتی و تجاری و واحد کسبی و انبار و کارگاه های کوچک فعال هستند و هزاران شغل فراهم کرده اند که هیچکدام اتکا به بودجه دولتی ندارند و تازه کمک حال دولت هم هستند. این منطقه حالا در حال ایجاد و گسترش نگرش و فرهنگی دیگر است، فرهنگ باهم بودن، باهم زیستن و همکاری کردن، همدیگر را تحمل کردن، همکاری و همفکری کردن باهم و بالاخره پیشبرد تفکر و بینشی جدید و پیشرو در صنعت و تجارت و خدمات بخش خصوصی.

بگذارید این راه ادامه یابد، قرار نیست آنچه که ما دوست داریم، رنگ واقعیت به خود بگیرد، لاله زار به لاله زارنو تبدیل شده و با کمی گشت عمقی در محل پی خواهیم برد که روح هنر در کالبد صنعت و تجارت و خدمات دمیده شده است.

سعید منصورافشار